Το ιστορικό των προσπαθειών μας για επίλυση του Συνταξιοδοτικού και η επιτυχής κατάληξη
Από τον Χαράλαμπο Σάββα Μόνιμο Γραμματέα Α΄ ΠΑΣΥΔΥ
Οφειλόμενη Ιστορική Αναδρομή
Με πρόσχημα την κινδυνολογία που αναπτύχθηκε με αφορμή τις συνέπειες από τη διεθνή οικονομική κρίση ότι οι συντάξεις στο δημόσιο συνιστούν «ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του κράτους» και μέσα στο γενικότερο πλαίσιο των επιθέσεων ενάντια σε ζωτικά συμφέροντα και δικαιώματα των εργαζομένων στο δημόσιο, με το άρθρο 6 του Νόμου Αρ. 113(Ι) του 2011 περί Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων κρατικών υπαλλήλων και υπαλλήλων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, περιλαμβανομένων και των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, από 01.10.2011 είχε καταργηθεί το Επαγγελματικό Σχέδιο Σύνταξης και οι νεοεισερχόμενοι στο δημόσιο καλύπτονται πλέον μόνο από τη σύνταξη του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Το σχετικό άρθρο του νόμου τίθεται αυτούσιο πιο κάτω:
Συνταξιοδοτικά Ωφελήματα Νεοεισερχομένων υπαλλήλων: «Παρά τις διατάξεις οποιουδήποτε οικείου νόμου ή Κανονισμών, οι νεοεισερχόμενοι υπάλληλοι, δεν εντάσσονται σε Κυβερνητικό Σχέδιο Συντάξεων ή σχέδιο συντάξεων όμοιο μ’ αυτό, ούτε εφαρμόζονται σε σχέση με τους υπαλλήλους αυτούς οι διατάξεις οποιουδήποτε οικείου νόμου ή Κανονισμών».
«νεοεισερχόμενος υπάλληλος» σημαίνει υπάλληλο που διορίζεται για πρώτη φορά σε θέση κατά ή μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόμου και δεν είχε υπηρετήσει σε οποιαδήποτε θέση πριν την ημερομηνία έναρξης ισχύος του εν λόγω νόμου.
Υπενθυμίζεται ότι κατά τις διεξαγόμενες τότε διαβουλεύσεις υπό την προεδρία του τότε Υπουργού Οικονομικών με τις συνδικαλιστικές Οργανώσεις ΣΕΚ, ΠΕΟ και ΠΑΣΥΔΥ, η υπό αναφορά ρύθμιση θα προωθείτο παράλληλα με την υλοποίηση της ρητής δέσμευσης ότι στους νεοεισερχόμενους υπαλλήλους του δημοσίου θα διατηρείτο το ωφέλημα του φιλοδωρήματος «εφάπαξ», ενώ για τους εργαζόμενους του ημιδημόσιου τομέα θα προωθείτο συμφωνημένο Σχέδιο Ταμείου Προνοίας.
Η Οργάνωσή μας είχε ήδη εγείρει το πιο πάνω ζήτημα με γραπτό διάβημά της, ημερ. 06/02/2012, για συζήτηση του θέματος στη Μικτή Επιτροπή Προσωπικού και ρύθμιση του ζητήματος το συντομότερο.
Το όλο θέμα έτυχε μιας πρώτης αντίκρυσης το 2017 ευθύς μετά τη λήξη της παγοποίησης προσαυξήσεων, καθώς και την ισχύ σχετικού νόμου που απαγόρευε την προώθηση της δημιουργίας θέσεων ή αναβαθμικής θέσεων ή οτιδήποτε νόμου συνεπάγετο πρόσθετη οικονομική δαπάνη, στα πλαίσια της Γενικής Συμφωνίας Πλαίσιο ΠΑΣΥΔΥ – Κυβέρνησης για τα έτη 2017-2018 με λήψη απόφασης για συζήτηση και ρύθμισή του μέχρι τον Μάιο του 2017.
Η Κυβέρνηση τότε, μετά και από σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, επέμενε στη δημιουργία Κυβερνητικού Ταμείου Προνοίας με πολύ χαμηλές εισφορές των δύο μερών 3%-4%, οι οποίες κρίθηκαν από τις Κρατικές Οργανώσεις του Δημόσιου Τομέα ως υποδεέστερες των αναμενομένων και οι οποίες απορρίφθηκαν, επιμένοντας παράλληλα στην πάγια θέση ότι ως ορθολογικότερη και πιο εφικτή λύση κρίνεται η επαναφορά των καταργηθέντος επαγγελματικού σχεδίου με συνεισφορά των υπαλλήλων και ενδεχομένως με κάποιες διαφοροποιήσεις που θα μπορούσαμε από κοινού να διαβουλευθούμε. Θέση η οποία αποστάλθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών με σχετικό διάβημα της ΠΑΣΥΔΥ ημερ. 23/3/2018, ενεργώντας πάντοτε και μέσα στα πλαίσια των ετήσιων επαναλαμβανόμενων συνεδριακών της αποφάσεων, για ρύθμιση του όλου θέματος με εισαγωγή Επαγγελματικού Σχεδίου Σύνταξης.
Ενέργειες που ακολούθησαν
Τέλη του 2020 υπήρξε έντονη κινητοποίηση και εντατικοποίηση των προσπαθειών της νέας ηγεσίας της Οργάνωσης για ρύθμιση του πολύ σοβαρού αυτού οριζόντιου θέματος.
Αρχικά το όλο θέμα επανήλθε στην επιφάνεια και αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης σε κοινή συνεδρία ΜΕΠ, ΜΕΠΕΥ, ΜΕΠΑ στις 3 Νοεμβρίου 2020 με πρόταση της Εργοδοτικής πλευράς προς τις Οργανώσεις ΠΑΣΥΔΥ, ΠΟΕΔ, ΟΕΛΜΕΚ, ΟΛΤΕΚ και ΣΑΚ, για ίδρυση Ταμείου Προνοίας Υπαλλήλων της Κρατικής Υπηρεσίας και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα στην κλασσική του μορφή με εισφορές 5% εκατέρωθεν, με διαχειριστική Επιτροπή, επενδύσεις και αποδόσεις, οι οποίες είτε θετικές ή αρνητικές να επιμερίζονται στις μερίδες των μελών του Ταμείου Προνοίας χωρίς οποιεσδήποτε κυβερνητικές εγγυήσεις για καταβολή στο ακέραιο των ωφελημάτων των μελών.
Από κοινού και με κοινό διάβημά τους ημερ. 23/11/20 οι Κρατικές Οργανώσεις ομόφωνα απορρίψαμε την πρόταση μετά από ενδελεχή εξέταση και αξιολόγησή της και μετά από δικούς μας υπολογισμούς και αναλογιστικές εκτιμήσεις, εμμένοντας στην πάγια διακηρυγμένη θέση μας στα πλαίσια και των συνεδριακών μας αποφάσεων για ένταξη των μονίμων υπαλλήλων που διορίζονται μετά την 1.10.2011 στο υφιστάμενο επαγγελματικό Σχέδιο Σύνταξης Β, τόσο για σκοπούς ουσίας, όσο και δίκαιης μεταχείρισης των συναδέλφων.
Στις 3/12/2020, πραγματοποιήθηκε συνάντηση των Οργανώσεων με τον Γ.Δ. του Υπουργείου Οικ. και Πρόεδρο της ΜΕΠ, ΜΕΠΕΥ, ΜΕΠΑ σε μια προσπάθεια να ξεφύγουμε από το αδιέξοδο, επεξηγώντας τις θέσεις των Οργανώσεων καθώς και την επιμονή μας για δημιουργία Επαγγελματικού Σχεδίου Σύνταξης για όλους τους μόνιμους, όσο και εργοδοτουμένους Αορίστου Χρόνου στη Δημόσια, Εκπαιδευτική Υπηρεσία καθώς και Ειδικούς Αστυνομικούς, παρατάσσοντας στην επιχειρηματολογία μας και το πολύ ψηλό κόστος των αναδρομικών εισφορών για τον εργοδότη που απαιτείται στην εφαρμογή Ταμείου Προνοίας και που ίσως να ξεπερνούσε τα 40 εκατομμύρια ευρώ.
Το όλο θέμα έτυχε επανασυζήτησης μεταξύ Κυβέρνησης και ΠΑΣΥΔΥ στην ΜΕΠ στις 22/12/2020, συνεδρία κατά την οποία αποφασίσθηκε η δημιουργία μικτού κλιμακίου με εκπροσώπους του Υπ. Οικονομικών, του ΤΔΔΠ και 1-2 εκπροσώπους από όλες τις Οργανώσεις για συζήτηση των περαιτέρω πτυχών και λεπτομερειών, των διαφόρων κατηγοριών εργαζομένων αναφορικά με τον τρόπο ένταξης και το ύψος των εισφορών, για δημιουργία ενός κοινού νέου Επαγγελματικού Σχεδίου Σύνταξης για όλους όσους διορίζονται μετά την 1.10.2011 καθώς και όλους όσους παραμένουν ανασφάλιστοι, είτε αυτοί είναι Ε.Α.Χ., στη Δημόσια ή Εκπαιδευτική Υπηρεσία, είτε Ειδικοί Αστυφύλακες, είτε Συμβασιούχοι Υπαξιωματικοί στην Εθνική Φρουρά.
Υπήρξαν προβληματισμοί για την υπηρεσία κυρίως των ΕΑΧ και κατά πόσο θα υπήρχε αναδρομικότητα στον τρόπο ένταξης των ΕΑΧ, καθώς οι ΕΑΧ Δημοσίου με τους ΕΑΧ Εκπαιδευτικούς τύγχαναν διαφορετικής αποκοπής και διαφορετικής συνταξιοδοτικής μεταχείρισης σχετικά με την καταβολή σ’ αυτούς φιλοδωρήματος για σκοπούς αφυπηρέτησης. Η εξέλιξη με ουσιαστική διαφοροποίηση της θέσης της Κυβέρνησης, επήλθε στη συνάντηση στις 26/3/2021 εκπροσώπων των Οργανώσεων με τον ίδιο τον Υπουργό Οικονομικών και τον Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Οικονομικών, στην οποία έγινε αναφορά ότι το Υπουργείο Οικ. θα υποβάλει σύντομα πρόταση για ικανοποίηση όλων των ανησυχιών μας για όλες τις κατηγορίες εργαζομένων με τη δημιουργία ουσιαστικά ενός υβριδικού σχεδίου σύνταξης μέσω της δημιουργίας Ειδικού Ταμείου όπου θα κατατίθενται οι εισφορές (5,5%) εργοδότη και εργοδοτουμένου και το οποίο ειδικό ταμείο θα χρήζει κάθε χρόνο παρακολούθησης, όπως αναφέρεται εκτενέστερα στη Συμφωνία.
Η σχετική πρόταση επιδόθηκε υπό μορφή Προσχεδίου Συμφωνίας για την Εισαγωγή Επαγγελματικού Σχεδίου Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων στις 30/3/2021, έτυχε αξιολόγησης από τις Οργανώσεις καιζητήσαμε με κοινό έγγραφό μας στις 9 Απριλίου πρόσθετες διευκρινίσεις σε 8 επί μέρους ζητήματα με κυριότερα τα ακόλουθα:
(α) Το ύψος της εκατέρωθεν συνεισφοράς 5,5% δεν μπορεί να διαφέρει από το 5% που ισχύει για τους ήδη ασφαλισμένους δημιουργώντας συνθήκες ανισότητας.
(β) Το ύψος του συνταξιοδοτικού ωφελήματος που απορρέει υπό μορφή φιλοδωρήματος/εφάπαξ λόγω του ότι το νέο Σχέδιο είναι πλέον με εισφορές και με βάση αναλογιστικές παραδοχές, πρέπει το οποιοδήποτε ωφέλημα να είναι αφορολόγητο όπως ισχύει με τους δικαιούχους των Ταμείων Προνοίας στον Ιδιωτικό Τομέα και Ημικρατικούς Οργανισμούς. Ανάλογη μεταχείριση ζητήσαμε να ισχύει και για τους ήδη υπηρετούντες που προσλήφθηκαν πριν την 1.10.2011 και καλύπτονται από τις πρόνοιες του υφιστάμενου Σχεδίου.
(γ) Η ένταξη όλων των ΕΑΧ και Μονίμων να έχει αναδρομικότητα από την ημέρα που είχαν ξεκινήσει εργασία, είτε πάνω σε έκτακτη, είτε σε μόνιμη βάση και ο εργαζόμενος θα έχει υποχρέωση την καταβολή του σχετικού προβλεπόμενου από τον Νόμο ποσού εισφορών και ότι οι εισφορές του στο Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα μειωθούν κατά 50%. Θα ισχύει στο μέλλον για όλες τις περιπτώσεις ο Συμψηφισμός Αναλογικής με Κυβερνητική Σύνταξη και να μην υπάρχει διαφοροποίηση στις εισφορές μονίμων και ΕΑΧ για συνταξιοδοτικούς σκοπούς. Συνεπώς, η συνεισφορά όλων των συμβασιούχων μειώνεται από 11,3% σε 9,2% για συνταξιοδοτικούς σκοπούς.
(δ) Οι Οργανώσεις ζητήσαμε επίσης όπως στο έγγραφο να υπάρχει ρητή πρόνοια ότι θα ισχύουν κι όλα τα παρεμφερή ωφελήματα που είναι σε ισχύ για τους ήδη ασφαλισμένους, δηλαδή τα δικαιώματα σε: οικειοθελείς αφυπηρετήσεις, αφυπηρετήσεις χωρίς αναλογιστικές μειώσεις λόγω ασθενείας, αφυπηρετήσεις λόγω κατάργησης της θέσης, λόγω ανάληψης δημόσιου λειτουργήματος, καθώς και την αναπροσαρμογή των καταβαλλόμενων συντάξεων σύμφωνα με τη διακύμανση του τιμαριθμικού δείκτη και τις ισχύουσες γενικές αυξήσεις, καθώς και να ισχύει η καταβολή φιλοδωρήματος σε περιπτώσεις αφυπηρέτησης με υπηρεσία μικρότερη των 5 ετών.
Όλα τα πιο πάνω σημεία έτυχαν θετικής αντίκρυσης από την Επίσημη Πλευρά σε απαντητικό σχετικό διάβημα την ημερ. 11/5/2020 και ως εκ τούτου τα συλλογικά σώματα της ΠΑΣΥΔΥ, Κ.Γ., Ε.Ε. και Γενικό Συμβούλιο συνήλθαν σε έκτακτες συνεδρίες τους στις 18 Μαΐου 2021 και ενέκριναν ομόφωνα το Προσχέδιο Συμφωνίας. Σχετικές εγκρίσεις δόθηκαν και από τις υπόλοιπες Οργανώσεις ΠΟΕΔ, ΟΕΛΜΕΚ, ΟΛΤΕΚ και ΣΑΚ.
Ως εκ τούτου στις 20/5/2021 υπογράφτηκε μεταξύ του Υπουργού Οικονομικών και των Συντεχνιών του Κρατικού Τομέα ΠΑΣΥΔΥ, ΟΕΛΜΕΚ, ΠΟΕΔ, ΟΛΤΕΚ, Συνδέσμου Αστυνομικών Κύπρου (ΣΑΚ), Συνδέσμου Αξιωματικών Κυπριακού Στρατού (ΣΑΚΣ) και Συνδέσμου Υπαξιωματικών Κυπριακού Στρατού (ΣΥΚΣ), Συμφωνία-Πλαίσιο για τα Συνταξιοδοτικά Ωφελήματα των εργοδοτουμένων του Δημόσιου και Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα.
Η συμφωνία αυτή καλύπτει συνολικά περίπου 13615 ανασφάλιστους στην Κρατική Υπηρεσία και άλλους τόσους εργαζόμενους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, αναλυτικότερα:
Μόνιμους Υπαλλήλους 4363
ΕΑΧ Δημοσίου 4700
ΕΑΧ Εκπαιδευτική Υπηρεσία 401
Ειδικούς Αστυνομικούς 846
Συμβασιούχους Υπαξιωματικούς Εθνικής Φρουράς 1156
Ε.Ο.Χ. Εκπαίδευση 1391*
* (Οι συνάδελφοι Ε.Ο.Χ. θα επιτρέπεται να ενταχθούν στο Σχέδιο μελλοντικά, όταν θα μετατραπούν σε Ε.Α.Χ. ή τύχουν Μονιμοποίησης).
Σημειώνεται ότι το Σχέδιο θα ισχύει ως πλέον Μόνιμη Διευθέτηση, θα είναι ανοιχτό και σ’ αυτό θα εντάσσονται πλέον όλοι οι νεοεισερχόμενοι στο δημόσιο.
Για όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις ισχύουν οι ίδιες φόρμουλες υπολογισμού των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων που ισχύουν για το υπόλοιπο προσωπικό που διορίστηκε πριν την 1.10.2011 δηλαδή με βάση τον μέσο όρο καριέρας.
Ετήσια Σύνταξη = (Μέσος όρος καριέρας x 12) x Μήνες Υπηρεσίας (μέγιστο 400) / 800
Εφάπαξ = Ετήσια Σύνταξη x 14 / 3
Για το θέμα αναδρομικότητας εισφορών για αναγνώριση των προηγούμενων χρόνων υπηρεσίας ως συντάξιμα θα γίνει υπολογισμός από την μια πλευρά επιστροφής του 50% των εισφορών στο ΤΚΑ, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία των εισφορών για τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις και από την άλλη καταβολή 5% για συνταξιοδοτικούς σκοπούς. Για τις περιπτώσεις εκείνες των Ε.Α.Χ. συναδέλφων που ήδη καταβάλλεται 3% για σκοπούς φιλοδωρήματος, αυτό θα μεταφερθεί ως συνεισφορά στο Σχέδιο και θα κληθεί να συνεισφέρει μόνο πρόσθετο 2% ούτως ώστε να ανέλθει στο 5%, ενώ παράλληλα θα του γίνει επιστροφή του 50% των εισφορών του για το ΤΚΑ (βλέπε σχετικό πίνακα με το ύψος των συνεισφορών).
Για την προϋπηρεσία των συναδέλφων, ούτως ώστε αυτή να είναι συντάξιμη θα γίνουν υπολογισμοί από το Γενικό Λογιστήριο για τον καθένα προσωπικά και αφού ενημερωθούν σύντομα θα έχουν ένα εύλογο χρονικό διάστημα ενός έτους για να επιλέξουν εξαγορά της προηγούμενης τους υπηρεσίας με ισόποσες δόσεις σε βάθος 3τίας. Τυχόν επιστροφές εισφορών θα τους πιστωθούν και θα τους καταβληθούν στο στάδιο της αφυπηρέτησης.
Τα οφέλη από το αφορολόγητο εφάπαξ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΓΙΑ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝΤΑ ΥΠΑΛΛΗΛΟ ΠΟΥ ΔΙΟΡΙΣΤΗΚΕ ΠΡΙΝ ΤΗΝ 1.10.2011.
Συνάδελφος Χ επιθυμεί να αφυπηρετήσει στις 28.2.2022, σε ηλικία 60 ετών, από την μισθοδοτική Κλίμακα Α11(ii). Εργάζεται στο Δημόσιο από τις 3.8.1992 με συνεχόμενη υπηρεσία, αρχικά προσλήφθηκε επί την Κλ. Α8-Α10-Α11 και στη συνέχεια προήχθη σε Α11(ii). Ποια είναι τα συνταξιοδοτικά του ωφελήματα και πόση φορολόγηση τυγχάνει το εφάπαξ του για υπηρεσία μετά την 1.1.2013;
Με βάση τους σχετικούς υπολογισμούς, ο συνάδελφος με την ισχύουσα νομοθεσία κατά το έτος αφυπηρέτησης του, το 2022, έχει υποχρέωση να υποβάλει στην φορολογική του δήλωση για σκοπούς φορολόγησης, με βάση τις πρόνοιες του Φόρου Εισοδήματος, το εφάπαξ ποσό των €20,748 που του αναλογεί για υπηρεσία μετά την 1.1.2013.
Οπόταν και με βάση την ισχύουσα φορολογική κλίμακα:
εκτιμάται ότι όλο το εφάπαξ του συνάδελφου, με μηνιαία σύνταξη €1.500 και ετήσια στα €19.000, που αντιστοιχεί στην υπηρεσία του μετά την 1.1.2013 θα τύχει φορολόγησης. Οι πρώτες €8.500 με 20% και οι υπόλοιπες €12.248 με 25%. Σύνολο φόρου που θα αποκοπεί €4.762.
Με τις νέες ρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν ο συνάδελφος θα απαλλάσσεται πλέον μιας τέτοιας υποχρέωσης και το φιλοδώρημά του θα το καρπούται οι ίδιος με όφελος τις €4.762.
.png)
